«Der Kanton baut für Sie» as legiaiva fin avaunt cuort sper la via chantunela traunter S-chanf e Cinuos-chel. L’Uffizi chantunel da construcziun bassa (UCB) renovaiva cò via e punt sur ils binaris da la Viafier retica. Cha l’UCB hegia decis avaunt duos ans da resguarder tar tuot ils avis davart plazzels da fabrica sper la via eir la lingua rumauntscha, ho infurmo Roger Stäubli, il suppleant indschegner chantunel, d’incuort a la FMR: «Siand cha S-chanf hegia indicho tudas-ch scu sia lingua ufficiela d’eira quist avis be in quella lingua schont dret.» S-chanf cun lingua ufficiela tudas-ch e na rumauntsch, es que pussibel? Riet Campell, il president cumünel, squassa il cho.

«Tuot las infuormaziuns in puter»
Scu ch’el disch es la lingua ufficiela da S-chanf cleramaing rumauntsch puter: «Tuot ils reglamaints, ledschas e uordens vegnan scrits in puter», declera il president cumünel, «la granda part da que stuvains natüralmaing tradür eir in tudas-ch». Scha Riet Campell vezza i’ls contuorns da S-chanf üna tevla cun sü che cha’l Chantun fatscha be in tudas-ch vess el schont gugent da ler que eir in rumauntsch: «Da l’otra vart sun eau viagio magari bger i’l muond, sch’eau d’eira i’l ost e tuot las infurmaziuns d’eiran be in tschec u in rumen, nun inclegiava ünguotta», s’algorda’l, «schi scrivaivan sü eir in inglais savaiva eir eau inua ch’eau d’eira e che chi d’eira da fer.»

E perche na in duos linguas?
«Tevlas, avis be in rumauntsch güdessan bainschi a mantgnair nossa lingua, difficultessan però la comunicaziun cun noss giasts», accentuescha il president cumünel da S-chanf, «a fer scu illa Romandia da scriver tuot ‹bilingue› füss schont üna pussibilted, ma cumplicho e na adüna pratichabel.» E che disch el scha l’UCB drouva pellas infurmaziuns sün sias tevlas il rumantsch grischun? «Alura vainsa üna Babilonia da differents rumauntschs, puter, vallader ed eir auncha il rumantsch grischun.» Cha que saja tenor el bod memma bger, disch il president cumünel da S-chanf, «a fo ün pô mel a vzair cu cha que vo ourdglioter, ma oramai es que la realited da nossa lingua.»

«A mauncha la pratcha»
Ün po üna Babilonia exista, scu ch’el constata, eir ill’administraziun cumünela da S-chanf: «Scha vains da scriver ün text rumauntsch stuvainsa der quel ad ün magister per correger, perche ch’üngün da nus nun es pü adüso da scriver rumauntsch», disch Riet Campell, «a’s legia e scriva oramai il bger be in tudas-ch.» Il dischavantag da der il text a qualchün auncha per correger es tenor el cha que tira a l’inlungia la lavur. «Las missivas scriva mincha departamaint cumünel in tudas-ch e zieva esa auncha da tradür las ses, set paginas», declera il president cumünel. Ch’el nu vöglia dramatiser la situaziun dal rumauntsch, conclüda Riet Campell, «a saro però greiv da mantgnair nossa lingua.»

Autur: fmr/fa