Ils Cumüns Samignun, Valsot, Scuol e Zernez vaivan intimà dal 2017 il Center da sandà Engiadina Bassa Val Müstair (CSEB) da verifichar, che premissas chi sun neccessarias, per cha umans possan viver a chasa uschè lönch sco pussibel. Il CSEB vaiva lantschà sün quai dal 2017 insembel cul Uffizi da sandà Grischun e la Pro Senectute ün proget da pilot chantunal cul titel «Agir cumünaivelmaing in Engiadina Bassa / Gemeinsam handeln im Unterengadin».
Quista lavur i’l rom da «promoziun da sandà» e «prevenziun» es uossa gnü undrà cul premi naziunal «san cumün 2020». Ün premi, chi vain surdat mincha duos ons dals portaders dal premi, da l’Uffizi federal per sandà, da la Conferenza svizra da las directuras ed ils directers chantunals da sandà, da la Prevenziun da sandà svizra, da la Cumünanza dals cumüns e las citats svizras e da la Fundaziun da sandà Svizra RADIX.

Uschè lönch sco pussibel
Sco cha’l CSEB scriva in üna comunicaziun, dessan pudair viver persunas avanzadas uschè lönch sco pussibel a chasa grazcha al mantegnimaint da l’autodeterminaziun, cuntuorns da vita optimals ed eir grazcha a la garanzia da contacts socials.
La dumonda es, che cundiziuns da basa chi sun neccessaris, per cha quai possa funcziunar? Per eruir quai, ha invidà il proget da pilot a senioras e seniors, voluntaris ed otras persunas interessadas a sviluppar insembel ideas nouvas ed inovativas per contuorns da vita attractivs per glieud plü veglia in Engiadina Bassa. Ideas, chi pon eir influenzar positivamaing la fuormaziun dal minchadi i’ll’età avanzada. In gruppas da lavur ed in «lavuratoris d’avagnir» sun uschè gnüdas stipuladas ideas, bsögns e visiuns i’ls sectuors d’independenza, mobilità opür promoziun da sandà. Creschüts landroura sun divers progets pratics, chi vegnan e sun per part fingià gnüts implementats insembel cun senioras e seniors i’ls singuls cumüns.

Premi dedichà als partecipants
Perquai cha raduond ün terz da la populaziun da l’Engiadina Bassa es sur 65, sun gnüdas inoltradas eir las instanzas cumünalas i’l proget. Tenor il CSEB es gnü realisà tanter oter üna broschüra cun tips ed avis pella vita in l’età in Engiadina Bassa, üna broschüra da sportas per senioras e seniors, gitas cumünaivlas, differents cuors, l’adattamaint dals lös da banchins per sezzer giò o eir la reorganisaziun da la lavur voluntaria e la recrutaziun da nouvs voluntaris.
Il Center da sandà Engiadina Bassa Val Müstair scriva inavant, ch’al premi dess perquai gnir dedichà in prüma lingia a quels umans, chi s’han partecipats al process chi ha manà a’l premi naziunl.

Autur e fotografia: Jon Duschletta