Prüma memoria: Ün bun ami jauer e jau vain fat il maraton da skis engiadinais dal 2007. Bler nun es restà in memoria da quella cuorsa, cun excepziun chi’d es stat ün brav murcs, surtuot las «collinas da Golan». Nos temp da cuorsa ha confermà, cha nus duos toccain in mincha cas pro «la gronda massa». Ma qualchosa nu gnarà jau mai plü d’invlidar. Pro l’areal d’arrivada, güst davo la cuorsa, vain ün collega pro nus e disch: «Vais dudi chi chi’d ha guadagnà il maraton? – Dario!» – «Che, nos Dario?» E nus duos Jauers vain giubilà sco davo la victoria da la Svizra quista stà cunter la Frantscha. Noss Dario. Guadagnà il maraton. Nos vaschin da Müstair. – Incredibel.

Seguonda memoria: Id es il davomezdi dals 4 schner 2009. Tuot la Svizra sezza davant la televisiun. Il giuven passlunghist parta illa Val di Fiemme in direcziun Alpe Cermis. Ün’ascensiun spectaculara sü d’üna pista da skis. E Dario Cologna ha la schanza – sch’el arriva süsom sco prüm – da guadagnar il classamaint general da la Tour de Ski. Ed el as stumpla suveran e sco prüm sü da la pista. Victoria! Ün Svizzer! Ün Rumantsch! Ün Jauer! Ün da nus! Süsom il podest! Euforia totala in Val Müstair. Pacs dis plü tard pendan in tuot la val placats cun «Bravo Dario» o «Super Dario». E Dario Cologna analisescha sias victorias cun üna coolness, sco scha quai füss il plü normal dal muond. Incredibel.

Terza memoria: Id es probabelmaing stat il mumaint, ingio cha Dario Cologna d’eira illa fuorma da sia vita. Ils gös olimpics a Vancouver dal 2010. Tuot la Svizra d’eira darcheu davant la televi-siun. Ed i daiva mumaints illas cuorsas, ingio cha Dario Cologna cuorriva intuorn las uraglias a sia concurrenza sco scha quels füssan statists. Ils 15 da favrer 2010 guadogna el sur 15 km or olimpic. E duos eivnas plü tard, l’ultim di dals gös olimpics a Vancouver, es tuot pront per Dario Cologna. La cuorsa rojala sur 50 km. La medaglia – forsa perfin la prosma d’or – d’eira quasi schon reservada pel passlunghist jauer. Infin pro l’ultima storta! Cologna glischa oura sülla pista inglatschada e vain «be» deschavel. Che mumaint dramatic. Incredibel.

Quarta memoria: id es la stagiun olimpica da Sotschi, la stagiun 2013/14. Ma quella cumainza cun ün schoc: In november s-charpa Dario Cologna ils bindels d’ün pe dürant ün trenamaint. El sto perquai desister da quasi tuot las cuorsas da la Coppa mundiala ed er da la Tour de Ski. E lönch nun esa cler, sch’el partecipescha insomma als gös olimpics. Pür cuort avant Sotschi tuorna’l i’l circus da passlung e va lura in Russia. E lura vain seis di – ils 9 da favrer 2014: I’l skiatlon sur 30 km ris-cha’l illa fasa finala da la cuorsa «bov e vacha» ed attacha! Il quint va sü ed el guadogna cun ün sprint fulminant sia seguonda medaglia olimpica. Che comeback! Che victoria! Perfin il cool Cologna muossa emoziuns pro la ceremonia da medaglias e sto cridar. Incredibel.

Tschinchavla memoria: Surtuot grazia al renom da Dario Cologna vain la Tour de Ski in Grischun. Daspö l’on 2013 fa la turnea uossa on per on fermativa a Lai obain in Val Müstair. In Val Müstair es la mezza populaziun chi güda e lavura per l’occurrenza sco voluntaris. Millis da spectaturas e spectaturs fan viadi infin in Val Müstair, per verer las cuorsas da l’elita mundiala da passlung. Però ils blers voulan surtuot verer lur Dario. Pro la prüm’ediziun dal 2013 ragiundscha’l a Tschierv il final dal sprint, sün sia «pista da chasa». La canera es immensa, la glieud cloma «Dai Dario!» e las plumpas strasunan tras la val. Ma tuottüna vegna quiet: Pro’l ultim «stutz» croda Dario Cologna. La victoria es futsch! E tuottüna – tanta glieud e tanta canera nun ha la Val Müstair probabelmaing mai vis e dodi daspö la battaglia da la Chalavaina. Incredibel.

Sesavla memoria: I segua dal 2013 il prüm ed unic titel da champiun mundial. Ma davo tuot quista fasa da success, vegnan eir ons plü calms. Schabain cha Dario Cologna fa amo adüna buns resultats. Qua o là perfin üna victoria illa Coppa mundiala o dal 2015 argent al campiunadi mundial. Dario Cologna tocca pass a pass eir pro’ls atlets plü rutinats. Ma lura vain la stagiun 2017/2018. Cun ün pa furtüna guadogna el üna quarta jada la Tour de Ski. Eir grazcha a quella victoria e perquai ch’el ha fingià 31 ons, das-cha’l portar la bindera svizra pro la ceremonia olimpica in favrer 2018 a Pyongyang. E lura segua seis prossem coup: Ils 15 da favrer guadogna el in möd suveran la cuorsa da 15 km i’l stil liber. Darcheu culan las larmas. El dà perfin sbrais da la deliberaziun. E speratiers: Cun quista quarta victoria olimpica es el il meglder olimpionic svizzer da tuot ils temps, insembel cun Simon Ammann. Incredibel.

Ed uossa va damaja la carriera da Dario Cologna in sia fasa finala. El nun es mai stat quel dals gronds pleds o dals statements clers. Seis focus ha el adüna miss sün l’aspet sportiv, seis messadi es statta la prestaziun illa loipa. Quella prestaziun ha el commentà suvent cun ün surrir natüral, forsa eir cun üna tscherta «Bauernschläue», ma sainza l’eloquenza ed il charme d’ün Roger Federer. Amo üna stagiun vain Dario Cologna ad esser l’ambaschadur da seis sport, la locomotiva da sia squadra, ün atlet excepziunal chi’d ha eir pussibiltà visibilità per la lingua rumantscha. Amo üna stagiun. Üna stagiun olimpica. E chi sa – dürant il favrer es Dario Cologna vairamaing adüna in fuorma, mincha quatter ons. Quai es bain incredibel?

Columna: David Truttmann/fmr

L’autur David Truttmann es creschü sü sco Dario Cologna a Müstair, el es però passa 10 ons plü vegl ed «ün pac bun passlunghist».