I d’eira üna bunura sco üsità in marcurdi passà a Müstair, ma vers ün quart avant las nouv es la quietezza quotidiana gnüda interruotta dal fracasch d’ün elicopter. In seguit s’han plachats duos ulteriurs elicopters e’ls cusgliers federals – cumprais delegaziun – s’han miss in viadi in direcziun da la Clostra San Jon per la tschantada «extra muros». Be Simonetta Sommaruga es fingià rivada cul bus la saira avant ed ella ha spettà a seis collegas davant l’entrada da la clostra. Davo cha la presidenta cumünala da Val Müstair, Gabriella Binkert Becchetti, es ida a bivgnantar a la Regenza svizra sülla prada davo la clostra, sun tuots its illa müraglia istorica da San Jon per l’inscunter ourdvart ils mürs da la Chasa federala.
Mincha marcurdi as chatta il Cussagl federal per üna tschantada. Quella ha normalmaing lö illa Chasa federala, ma daspö il 2010 han quellas minchatant eir lö ourdvart da quella, dimena «extra muros». La tschantada a Müstair d’eira fingia la 17avla da quellas tschantadas ourdvart Berna. Avant la sezzüda s’ha il president federal Ignazio Cassis però amo drizzà a las medias ed ha bivgnantà ils preschaints e las preschaintas per rumauntsch: «Stimadas damas e stimads signuors, eir sch’eu nu discuor rumauntsch, as vuless eu salüdar da cour», ha dit Ignazio Cassis.La visita e la tschantada illa Val Müstair es fingià la quarta vouta cha’l Cussagl federal as chatta ingon in corpore illas quatter direcziuns da la Svizra scu eir i’ls quatter territoris linguistics. Uschè s’ha il Cussagl federal chattà per üna tala tschantada i’l vest a Genevra, davo i’l nord a Schafhausen e’l «viadi da scoula» ha gnü lö ingon i’l chantun Tessin. Differentas sun eir las localitats ingiò cha’l Cussagl federal ha gnü sias tschantadas «extra muros». Quellas han fin uossa gnü lö in scoulas, in museums ed in chasas da regenzas. «Ed hoz vaina per la prüma vouta nossa tschantada in üna clostra – eau sun fingià plain tensiun co cha l’atmosfera varà ün influenza sün nossas decisiuns», ha dit Ignazio Cassis cun ün rier.
Innovaziun e diversità
Las tschantadas «extra muros» – e’ls divers lös chi sun sparpagliats in tuot la Svizra – sun tenor Ignazio Cassis ün signal important per accentuar la diversità da la Svizra. Perquai haja el eir tschernü la Val Müstair sco regiun perifera – e’l chantun Grischun sco unic chantun triling – per la tschantada ourdvart ils mürs da la Chasa federala. Uschè es eir il motto da l’on presidial d’Ignazio Cassis «innovaziun e diversità». «Ma eir per l’importanza da la relaziun tanter Confederaziun e chantuns – e surtuot per esser plü dasper a la populaziun – sun quistas tschantadas essenzialas. Quist s-chambi fess bain a tuot las regiuns da noss mound», ha dit Ignazio Cassis.
El s’ha lura amo tut il temp per respuonder qualche dumondas davart da las medias. Tanter oter es eir gnü dumandà, co cha’l president dal Cussagl federal vezza la situaziun cul trafic public suroura ils cunfins – üna tematica chi’d es eir d’interess per la Val Müstair in connex cul Triangul da viafier Terra Raetica. «La promoziun dal trafic public sur cunfin es fich importanta ed ha eir amo da gnir promovida inavant, ma quai es chosa dals chantuns», ha dit Ignazio Cassis.
Eir a reguard l’adöver dal rumantsch sül nouv profil dad Instagram dal Cussagl federal han Ignazio Cassis e’l respunsabel per medias socialas tal Cussagl federal tut posiziun. «Nus provain da resguardar pro la roba plü importanta eir adüna il rumantsch. Da l’otra vart nu fa la Rumantschia neir na adüna adöver da nossas sportas rumantschas, sco per exaimpel ils videos da votaziun. Quels han displaschaivelmaing be pacs clams», ha dit il respunsabel da comunicaziun dal Cussagl federal.
Ün inscunter sün plaz
Davo la sezzüda – chi ha gnü lö illa stanza da l’uvais-ch illa clostra – han scolaras e scolars bivgnantà al Cussagl federal illa cuort da la clostra cun üna bella s-chellada, cumprais blusas e chapütschas da Chalandamarz. Il punct culminat per la populaziun da Müstair d’eira lura las 11.30, cur cha’l Cussagl federal es rivà per l’inscunter sül Plaz Grond a Müstair. Davo ün pled festiv da la presidenta cumünala Gabriella Binkert Becchetti, da Marcus Caduff, il president da la Regenza grischuna, e dal president dal Cussagl federal, han ils Jauers gnü la pussibilità da baderlar culs cusgliers federals. Ueli Maurer, Simonetta Sommaruga e Guy Parmelin han però bandunà la Val Müstair güst cuort davo la tschantada e nun han fat part da l’inscunter culla populaziun. In seguit s’ha il Cussagl federal chattà cun la Regenza grischuna per ün giantar.
Üna grond’onur
Per Gabriella Binkert Becchetti, presidenta dal cumün da Val Müstair, es quista visita statta üna grond’onur. Eir sün sia iniziativa ha gnü lö quista tschantada. La presidenta cumünala da Val Müstair as vaiva nempe drizzada quista prümavaira ad Ignazio Cassis ed a la Chanzlia federala ed ha proponü la Val Müstair sco lö d’inscunter per üna sezzüda. «La Val Müstair sto ir our da la val e chattar sias colliaziuns. Nus stuvain esser preschaints e muossar cha nus eschan activs», ha dit Gabriella Binkert Becchetti. Eir ella ha pudü metter a cour al Cussagl federal qualche puncts e problematicas da la Val Müstair. «Nus eschan cun tscherts progets al punct da cumanzamaint, ma nus nu rivain inavant. O chi mancan tscherts permiss o cha organisaziuns fan opposiziun cunter quists progets importants. Sün quai n’haja rendü attent», ha dit Gabriella Binkert Becchetti.
Ma eir il cunfin a Müstair, chi vess da gnir serrà, üna collavuraziun cul Vnuost a reguard l’energia o eir la dumonda dal luf ha la presidenta cumünala da Val Müstair discus cul Cussagl federal. Gabriella Binkert Becchetti ha dit: «Ma eir l’economia n’haja tematisà – cha nus stuvain eir avair daplü sveltezza cun tscherts progets – uschè sco cul sviamaint da Sta. Maria chi’d es fingià blers ons ün tema. Là dovraina uossa plü svelt pussibel üna soluziun.»
Text: Martin Camichel/fmr
Diskutieren Sie mit
anmelden, um Kommentar zu schreiben