Vairamaing ha’l bandunà l’Engiadina Bassa plain buonder e vöglia da conquistar il muond e fliccar autos da cuorsa süls plü cuntschaints tragets da cuorsa. «Eu n’ha adüna pensà, ch’el es fich talentà ed ambizius e pudess far üna gronda carriera sco Ross Brawn (indschegner e directer da sport da la fuormla ün)», quinta Flurin Denoth da la Central Garage Denoth a Scuol sur da seis anteriur giarsun Riet Bulfoni. Quel vaiva nempe fat il giarsunadi da mecatronist d’autos (mecaniker ed electroniker) pro la garascha tradiziunala a Scuol. Cul meglder giarsunadi in Grischun in gialoffa, ha’l in seguit pudü tour part als SwissSkills, ingio ch’el ha ragiunt il seguond rang. Quist resultat til ha manà al Euro Cup, i’l qual el ha guadognà cun bravura. Sco victur da quista concurrenza ha’l stuvü far in december 2016 ün parcuors decisiv cunter il champiun svizzer, il victur da quist duel as qualifichaiva pel champiunadi mundial World Skills d’utuon dal 2017 ad Abu Dhabi. Quista jada ha gnü sü Riet Bulfoni las cornas ed el ha pudü sprinzlar la butiglia magnum per sia qualificaziun. 

Ün pass plü dastrusch al sömmi

Sur plüs mais s’ha’l preparà sül grond evenimaint. «La concurrenza ha gnü lö sün motors moderns da l’Asia. Quists motors nu d’eiran uschè cuntschaints pels mecatronikers da l’Europa», quinta Flurin Denoth e prova da proteger a seis giarsun. Ma proteger da che? Riet Bulfoni ha mancantà il podest be per pacs puncts ed ha ragiunt finalmaing la stupenda ottavla plazza. 

Il listess on ha’l fini eir il giarsunadi sco diagnostiker – natüralmaing cul meglder resultat in Svizra – per rivar ün pass plü dastrusch a seis sömmi da la «fuormla ün». E lura es apunta rivà il mumaint: Riet Bulfoni ha bandunà l’Engiadina Bassa per lavurar vi dals autos da cuorsa da Ferrari. Infra be quatter ons es el dvantà manader d’ufficina e schef dals autos pro octane 126, il partenari ufficial da service da Ferrari e Maserati. «Eu d’eir respunsabel pel Ferrari 488 GT3 e 488 Challenge», quinta Bulfoni plain superbgia ed el ha accumpagnà ils Ferraris a cuorsas in tuot l’Europa. «Eu cugnuosch mincha scrauv da quists autos e tils n’ha tut plüssas jadas ourd’glioter», declera’l e sia paschiun per autos es contagiusa. 

La culur cotschna dominaiva adüna

Riet Bulfoni es stat da pitschen sü grond amatur d’autos e la culur cotschna dominaiva fingià adüna süllas paraids da sia stanza da dormir. E fingià sco mattet passantaiva’l las vacanzas sco «Tank-Boy» da la garascha Denoth a Scuol. Però pel solit mütschiva’l plü gugent in ufficina ad observar ed imprender dals mecanikers invezza da dar oura il benzin. 

E bod be cun 25 ons vaiva’l accumpli seis sömmis da la vita e conquista il muond dals autos da cuorsa. «Ma quai nun es neir tuot», disch Riet Bulfoni e fa valair, cha per ragiundscher ils sömmis esa eir da far sacrifizis. Nempe lavurar fich bler ed esser bleras fin d’eivnas in viadi per l’Europa suot. «Vairamaing fich bel, ma quista vita nu’s poja far a lunga vista», declera’l. E quai ch’el nu vess vairamaing mai spettà: l’Engiadina til mancaiva fich ferm. 

La furtüna da chattar üna soluziun

Uschè cha davo bundant quatter ons giò la Bassa es Riet Bulfoni tuornà cun sia amia – chi’d es dal rest eir diagnosticra d’autos – in Engiadina Bassa. «Per mai es quai sco ün seser aint il lotto», quinta Flurin Denoth. Riet Bulfoni nun es tuornà nempe sco lavuraint. Na, il giarsun surpiglia a partir dals 1. schner 2023 la Central Garage Denoth a Scuol. «Eu riv planet ill’età da pensiun e n’ha uossa gnü la furtüna da chattar quista fich buna soluziun», agiundscha Denoth. El d’eira tuornà dal 1981 i’l affar da famiglia ed ha surtut l’affar dal 1989 in terza generaziun. Da chattar üna soluziun in famiglia nun es quista jada stat pussibel. Perquai es Flurin Denoth fich cuntaint culla situaziun actuala. E sco cha Flurin Denoth declera, nu saja Bulfoni il prüm giarsun chi tuorna e surpiglia respunsabilità. Ch’el svess haja fat il giarsunadi pro l’AMAG ed in seguit eir ramassà experienzas ourdvart l’Engiadina. Ma duos ulteriurs giarsuns da la Central Garage Denoth hajan actualmaing posiziuns d’clav illa garascha tradiziunala a Scuol. Sco cha Denoth declera haja la Central Garage Denoth gnü üna quarantina da giarsuns daspö il 1960. Actualmaing lavuran 15 collavuratuors illa ditta, da quels duos giarsuns. 

La prüma patenta in Grischun

La Central Garage Denoth a Scuol ha üna lunga tradiziun. Dal 1926 vaiva Oscar Denoth – il bazegner da Flurin Denoth – fundà ün affar da taxi ed agiunt pacs ons plü tard l’ufficina da reparaturas. El d’eira dal rest la prüma persuna in Grischun chi vaiva la patenta dad ir cun l’auto. Dal 1919 vaiva’l cumprà seis prüm veicul, ün camiun da militar Saurer. Quella jada das-chaivan ils autos viagiar be dadour cumün ed ils chavagls tils stuvaivan trar tras cumün. Causa cha’l chantun Grischun vaiva scmandà dal 1923 tuot ils autos, vaiva Oscar Denoth stuvü vender seis veicul. Il scumand ufficial ha però dürà be trais ons. 

Tgnair vi da las valuors

Da tuot quistas episodas po Riet Bulfoni be rier. Hozindi sun las sfidas tuottafat differentas: la digitalisaziun ha grond’influenza sülla lavur da mincha di ed ils autos dvaintan adüna plü electrics. Na d’invlidar cha fin dal 2035 nu dessa plü dar autos cun motors chi baivan benzin o diesel. Riet Bulfoni e si’amia Desirée Schweizer han las megldras premissas per manar l’affar i’l avegnir. «Nus provain da tgnair tuot las sportas da fin quà», declera Bulfoni. El discuorra da l’ufficina sco garascha da service da l’AMAG, da la tolaria d’autos e da la carossaria, da la vendita d’autos nouvs e d’occasiun, e natüralmaing dal servezzan da piket da Giarsun fin Vinadi trais eivnas al mais dürant 24 uras al di.

Ma che dischan vairmaing ils collavuratuors, scha’l giarsun talentà tuorna e surpiglia l’affar sco patrun? «Intant nu vaina gnü amo ingüns conflicts», disch il nouv patrun. Ch’el haja però grond respet da la situaziun, ma ingüna temma da la nouva sfida. Cha dal rest sajan las incumbenzas clermaing definidas. «Ils lavuraints han las listessas incumbenzas e cumpetenzas sco fin quà. Mi’amia Desirée surpiglia la vendita ed eu fetsch servezzan da cliantella e coordinesch las lavuors.» E sch’el nun es üna jada a la recepziun, schi sara’l darcheu mütschi – sco plü bod sco mattet – in ufficina a savurar ils motors. 

Ün nischa per autos sportivs

Da chattar in ufficina sara’l impustüt eir scha sia nouv’idea survain daplü vent. «Eu less provar da chattar üna nischa eir per autos sportivs», quinta Riet Bulfoni. Sco cha’l giuven affarist declera, tscherchan ils cliaints in quista nischa, ils meglders diagnostikers, «e per amur da lur auto gnissna eir fin a Scuol per schoglier ils problems». L’idea da Bulfoni es perquai fich simpla: Schi nu va a conquistar il muond sainza laschar increscher da l’Engiadina, schi esa oramai da manar il muond dals autos sportivs a Scuol. 

Text: Nicolo Bass