Dals 13 fin als 16 gün vain preschantada quatter jadas la Nouvavla Sinfonia da Ludwig van Beethoven illa halla Gurlaina a Scuol. Quists concerts vegnan realisats cul Golden Gate Symphony Orchestra and Chorus da San Francisco suot la direcziun dal dirigent grischun Urs Leonhardt Steiner. El viva fingià var quatter decennis in America ed ha fundà l’orchester avant passa 30 ons. Da la partida sun eir las musicistas indigenas Cinzia Regensburger e Nina Mayer cun üna tschinquantina da chantaduras e chantadurs da tuot la regiun. Intuot staran var 180 persunas sül palc immez la halla da Gurlaina. Per la prüma jada insomma gnarà chantada la Nouvavla Sinfonia da Beethoven eir in rumantsch. 

Duos concerts a San Francisco
La premiera rumantscha nun ha però lö a Scuol, dimpersè a San Francisco. Fingià quista fin d’eivna han lö duos concerts dal Golden Gate Symphony Orchestra and Chorus aint il Clock Tower a Benicia in vicinanza da San Francisco ed aint il Herbst Theatre a San Francisco. Sper l’Oda a l’algrezcha gnaran chantadas ulteriuras trais chanzuns rumantschas dal cor american. Eir üna delegaziun da chantaduras e chantadurs da l’Engiadina Bassa es viagiada quist’eivna in America per as partecipar als duos concerts. «Eu na decis infra üna secunda. Per mai d’eira evidaint cha quista pussibilta nu possa mancantar», quinta Matthias Merz da Scuol cuort avant co partir per l’aventüra musicala. «Quista pussibiltà es unica ed eu m’allegr sülla fusiun cun l’orchester american», declera’l. Cha fin uossa hajan las provas dal cor ad hoc gnü lö separà aint il Scuol Palace e cha uossa gnian missas insembel tuot las parts dal proget unic. «Nus provaran da sustegner il chor american e da muossar la pronunzcha dals pleds rumantschs», disch Matthias Merz e s’allegra sül prüm inscunter. 

Viagiar e chantar
Eir Lidia Domenig da Sent viagia in America per chantar. «Da pudair cumbinar il chantar cul viagiar es adüna stat ün sömmi. Ma chi vess mai cret, ch’eu poss chantar üna jada cun ün orchester a San Francisco?» Lidia Domenig es viagiada fingià plüssas jadas in America. «Però quista jada es la brama fich gronda ed eu nu sa propcha che chi’m spetta». Fingià cur cha la gruppa Svizra riva a San Francisco ha lö la prüma prouva cun l’orchester e cul cor american. In seguit han las Engiadinaisas ed ils Engiadinais temp duos, trais dis per imprender a cugnuoscher la cità e la regiun e lura ha fingià lö la prouva generala pels duos concerts intuorn San Francisco. In tuot han fat set persunas da l’Engiadina il viadi in America. 

Culla «Rhapsody in Blue»
Da la partida sülla turnea in America es eir la musicista Cinzia Regensburger da Scuol. Ella es svolada fingià ün per dis avant sur il grond mar per nüziar il temp ed exercitar la «Rhapsody in Blue» da George Gershwin cul orchester american. Quista rapsodia vaiva ella sunà cul piano insembel cul orchester fingià avant duos ons a San Francisco. Uossa vain quella preschantada amo üna jada sco preprogram per la Nouvavla da Beethoven. Eir a Scuol cumainza lura il program da la saira culla «Rhapsody in Blue» da Cinzia Regensburger, accumpagnada dal Golden Gate Symphony Orchestra suot la direcziun dad Urs Leonhardt Steiner. Uschè cha’ls duos concerts in America cun partecipaziun svizra, sun lura sco las prouvas generalas pels evenimaints a Scuol. 

Trais giubileums in üna
Fingià l’eivna chi vain tuorna la delegaziun Svizra a chasa. L’orchester ed il cor american seguan lura al principi da gün. Dürant duos eivnas varan lö provas intensivas i’l Scuol Palace ed illa halla Gurlaina. Tanteraint viagian las musicantas ed ils musicants americans tras tuot ils cumüns da l’Engiadina Bassa a dar concertins in fuormaziuns plü pitschnas ed a far gust pels quatter evenimaints illa halla Gurlaina. Quists concerts stan lura suot l’insaina da trais giubileums. D’üna vart esa precis 200 ons cha la Nouvavla Sinfonia da Ludwig van Beethoven es gnüda preschantada la prüma jada a Vienna. Dal rest es quai statta eir si’ultima sinfonia cum- pletta. E precis avant 100 ons es gnüda preschantada la prüma jada la «Rhapsody in Blue» da George Gershwin a New York. Il terz giubileum es lura quel chi pertocca il plü ferm eir l’Engiadina Bassa, nempe il giubileum da 500 ons Stadi liber da las Trais Lias. Quist giubileum gnarà festagià a la premiera in gövgia, ils 13 gün, in preschentscha dal president da la Regenza grischuna, Jon Domenic Parolini. Eir el toccarà pro’ls prüms chi dodaran l’Oda da l’algrezcha la prüma jada in lingua rumantscha - almain in Svizra.

Text: Nicolo Bass

Daplü infuormaziuns e vendita da tickets sün scuol-classics.ch.