«Avant Andri Peer d’eira la poesia rumantscha amo romantica, tradiziunala e giaiva in rima. Lura es cumparü Andri Peer sülla tribüna dals poets ladins e nüglia nu d’eira plü sco üna jada», uschè es il poet e scriptur gnü descrit d’incuort in üna contribuziun da Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR). Cha davent dal cumanzamaint haja’l cumbattü per si’aigna fuorma poetica. Eir scha blers dschaivan cha quai ch’el scriva nu’s inclegia, ha Andri Peer influenzà a bod tuot ils poets chi sun gnüts davo el.

Ingaschà pel rumantsch

Ma chi d’eira insè Andri Peer? El es nat als 19 da december 1921 a Sent ed es mort als 2 da gün 1985 a Winterthur. La scoula populara ha’l frequentà a Lavin ed a Zernez. Davo il seminari da magisters ha Andri Peer fat ün stüdi da la romanistica. El ha lavurà sco magister da frances e talian a la scoula chantunala da Winterthur e d’eira incumbenzà per la lingua e litteratura rumantscha a l’Università da Turich. Andri Peer d’eira eir commember da differentas associaziuns e cumischiuns – tanter da quellas l’associaziun da scripturs rumantschs e la cumischun svizra da l’Unesco. Dürant sia vita ha Andri Peer scrit eir per plüssas gazettas e revistas e publichà divers artichels davart la litteratura moderna.

«I nu’s survegn tuot dal char Segner»

La part centrala da sias ouvras d’eiran las poesias. «L’impuls inizial es in mincha cas spontan. Pel solit nu’s survegna però tuot la poesia dal char Segner. I’s survegn forsa ün bun vers chi’s disch: «Ah guarda, quai s’as pudessa dovrar». Lura as stoja chattar plüs vers chi sun istess buns», ha Andri Peer descrit svessa seis möd da scriver. Cha quai detta lura minchatant enorm bler da far: «I’s sto tscherchar e schaschinar fin cha la poesia dvainta plan planet acceptabla e chi’s po tilla laschar ir pro’l public.» Cha Andri Peer saja stat ün poet revoluziunari perquai ch’el haja bandunà la poesia tradiziunala, ha dit il professer da litteratura Clà Riatsch davart las ouvras dal poet e liriker in üna contribuziun da Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR). «L’ha fat poesias sainza rimas, sainza strofas regularas. Poesias chi nu’s po dir sü in maniera armonica. El ha reinventà pels Rumantschs il vers liber.»

Sco cha sia duonna Erica Peer-Studer vaiva dit üna jada, tgnaiva Andri Peer in salv mincha guotta da ruina. Uschè eir tuot seis texts. Illa Biblioteca naziunala svizra as rechatta perquai ün vast relasch da sias ouvras.

Text: Andri Netzer/fmr