Fingià avant duos ons haja dat movimaint in ed intuorn la Chasa Somalgors 74 a Tschlin. Curdin Tones, l’iniziant da l’iniziativa da cultura Somalgors 74, vaiva pitturà ün QR-Code sülla fatschada da sia chasa e cun scannar quel cul telefonin as vezzaiva sgrafits engiadinais moderns. Uschè ha tematisà Curdin Tones la debatta, o forsa dafatta la simbiosa, tanter tradiziuns engiadinaisas e la digitalisaziun. Cul proget «fatschadas socialas» es nat üna cultura digitala contemporana chi s’affà eir in Engiadina. 

Fatschadas chi muossan emoziuns

Uossa ha l’iniziativa da cultura Somalgors 74 fat, in collavuraziun cul Studio Moniker, il prossem pass: Daspö quist utuon as poja scannar la chasa Somalgors a Tschlin cun ün’app speciala e sül telefonin cumparan fatschas chi rian, cridan e muossan emoziuns. «Fatschadas socialas o fatschas socialas tunan bod listess ed han perquai apparaintamaing üna colliaziun», quinta Curdin Tones. Cha perquai d’eira eir plausibel da far quista cumbinaziun. Però l’experimaint va, sco ch’el declera, amo bler plü inavant: «I’l muond digital vain comunichà bler be amo cun emoticons chi vessan d’exprimer emoziuns umanas in tuot las variantas. Però es quai insomma pussibel? Pon quistas figüras surtour nossa comunicaziun? Quai provaina da visualisar.» Süllas fatschadas cumparan fatschas sco purtrets dals antenats chi müdan lur expressiuns e muossan emoziuns e novitats ambivalentas. 

Relaziun tanter emoticons e sgrafits

Curdin Tones fa adöver in sias lavuors culturalas da tuot las pussibiltats digitalas. El nun interlascha però eir da metter in dumonda tuot il svilup digital. Apunta, das-chan figüras virtualas surtour la comunicaziun umana? Ed ha l’uman insomma amo la suraman sur da la tecnologia moderna? E quant inavant das-cha ir l’intelligenza digitala? Per Curdin Tones nu sun tuot las dumondas insomma na scleridas. Ma almain voul el dar a minchün ün stumpel da far seis agens impissamaints. «Nus vain implü provà da s-chaffir üna relaziun tanter ils emoticons ed ils sgrafits tradiziunals. Almain ans esa reuschi da dar a las fatschadas üna fatscha respectivamaing üna vista», quinta l’artist. E scha tuot quistas fatschadas savessan propcha quintar, tuot quai chi’d han passantà e vis illas giassas da Tschlin...

Tematisar il svilup digital

Insembel cul Studio Moniker nun ha Curdin Tones be dat üna fatscha a las fatschadas da Tschlin, els han eir tematisà il svilup da la comunicaziun digitala da prümavaira da quist on. Per far ils discuors d’eiran duos persunas respunsablas pitturadas sco ün emoticon e las expressiuns sun gnüdas digitalisadas tras ün telefonin chi d’eira fixà sün üna chaplina. Quistas duos fatschas as vezza uossa eir sülla fatschada da la Chasa Somalgors a Tschlin. Ed uschè esa reuschi da cumbinar duos muonds differents. 

Eir Curdin Tones viva in duos muonds differents, nempe a Tschlin ed ad Amsterdam. El as vezza sco artist figürativ ed instruischa speraprò sco magister d’art in Ollandia. Cun l’iniziativa da cultura Somalgors 74 nun ha el be dat vita a las fatschas socialas. El ha eir inizià il Bügl public, chi vain uossa realisà in plüs cumüns in Engiadina Bassa, e s’ingascha per las regordanzas ed il labor da savur a Tschlin. Seis böt es da s-chaffir colliaziuns tanter differents muonds e mentalitats. Cull’app Fatschadas voul el ragiundscher a tuot quels chi s’interessan per architectura, per sgrafits, per nouvas tecnologias e cultura in spazis publics o simplamaing per quels chi vöglian verer üna fatschada chi ria o crida e muossa emoziuns. 

Daplü infuormaziuns a reguard l’iniziativa Somalgors 74 ed a reguard l’app Fatschadas as survain sün www.somalgors74.ch

Text: Nicolo Bass