2227 classas da scoula da tuot la Svizra s’han partecipadas a la 20avla ediziun da l’experimaint da na fümar. Tanter da quellas eir la terza secundara da Scuol cul magister da classa Adrian Viletta. Lur success es gnü undrà cun ün bun da 100 francs da la SBB.
La concurrenza naziunala da l’experimaint da na fümar düra ses mais. Dürant quist temp s’occupan ils giuvenils cul tema da fümar. Plünavant s’oblian els da na consümar prodots da tabac o da nicotin. Da las 2227 classas chi s’han partecipadas han per finir 1878 gnü success e s’han tgnüdas vi da las reglas. «I’l rom da l’experimaint hana gnü da suottascriver üna conferma ch’els nu füman dürant il temp da l’experimaint», manzuna Adrian Viletta, ed aggiundscha, «sch’üna scolara o ün scolar nu füss stat bun da’s tgnair vi da quai, vessa’l stuvü dir quai.» La consequenza füss statta, cha’l magister vess retrat la classa da l’experimaint. Tuot la controlla as basa pro quist experimaint sülla fiduzcha vicendaivla.
Viver san
L’idea par as partecipar a l’experimaint da na fümar ha gnü il magister da classa. El spera ferm cha’l success da l’experimaint saja perdürabel. E cha almain üna gronda part da la classa nu füma in avegnir plü e «chi prouvan da viver san e chi dettan chüra a l’agen corp.» Adrian Viletta es da l’avis, chi darà l’ün o l’oter chi fümarà in avegnir. «Eu prouv adüna da muossar via, cha esser giuven e sportiv tils maina bler daplü co esser dependent dal fümar.» El es persvas chi varà dat singulas fasas da crisa, quai pustüt scha’ls giuvenils d’eiran a festas o tanter collegs plü vegls chi füman. Il fümar es adüna darcheu gnü tematisà in l’instrucziun ed il magister ha provà da motivar ils giuvenils da na fümar. «Ma a la fin es quai lur aigna respunsabiltà.»
Let litteratura specifica
Insembel han els let divers artichels scientifics cun ils fats e las consequenzas dal consüm da nicotin, alcohol ed otras drogas. Dürant il temp da l’instrucziun sün distanza nun ha la classa dad Adrian Viletta gnü la pussibiltà da tematisar extaisamaing il fümar. «Ils giuvenils han passantà diversas eivnas be a chasa e nu s’han inscuntrats suvent cun collegs», uschè il magister da classa. Pervi da la situaziun dal coronavirus nu po la terza secundara da Scuol far adöver dal bun guadagnà. Per la paja han els giodü quist’eivna ün di i’l parc Serlas a S-chanf cun rampignar e cun üna pizza da giantar.
Autur: Annatina Filli/fmrLa concurrenza naziunala da l’experimaint na fümar vain organisada da la cumünanza da lavur per la prevenziun cunter il tabac. Las lias chantunalas da cancar e pulmunaras sustegnan la concurrenza. L’acziun vain finanziada dal fondo per la prevenziun cunter il tabac.
Quai voul be voluntà ,eu fümeiva 2 paketins al di, la prüma aint in let e l'ultima aint in let, ün di naja dit uossa esa jo fain avuonda e na schmiss d‘ün di sün tschel, uossa naja s-chif, e veiva dapertuot cigarettas ma nun ha mai pü toc üna.